ZMIANY KONSTRUKCYJNE W SĄDZIE

Zmiany konstrukcyjne w sądzie – po 13 latach od ich dokonania (sic?!).¹

Czyli kto miał, a kto nie miał racji i o obowiązku przedstawienie świadectwa homologacji.

Oraz dla przypomnienia: nasze czyny na SKP nie ulegają przedawnieniu, o czym zapomina wielu Kolegów, a nawet niektórzy liderzy naszego środowiska zawodowego.

Na posiedzeniu niejawnym w dniu 19 stycznia 2021 r. WSA w Warszawie rozpatrywał sprawę ze skarg A. G. i P. G. na decyzję SKO z lipca 2020 r., w przedmiocie odmowy stwierdzenia nieważności decyzji dotyczącej rejestracji pojazdu. W przypadku tym chodzi o pojazd zarejestrowany decyzją z czerwca 2007 r.

Wnioskiem z 31 marca 2020 r. A. G. (dalej: „wnioskodawczyni”), jako współwłaściciel pojazdu wystąpiła do SKO o stwierdzenie nieważności powyższego rozstrzygnięcia. Zdaniem wnioskodawczyni decyzja ta została wydana z rażącym naruszeniem prawa, a jej wykonanie wywoła czyn zagrożony karą, gdyż organ stopnia podstawowego nie wziął pod uwagę kwestii zmiany konstrukcyjnej powodującej zmianę masy pojazdu, tj.:

• z danych dotyczących mas pojazdu wynikało, że pojazd przed zmianą i po zmianie ważył tyle samo, czyli 1000 kg z dopuszczalną masą całkowitą 1525 kg. Jednakże po zmianie konstrukcyjnej pojazd przekroczył DMC, co wyklucza ten pojazd z ruchu zgodnie z PoRD,

• zmiana kategorii z NI na Ml wymaga zmiany świadectwa homologacji szczególnie, że została zmieniona liczba miejsc siedzących z 2 na 5. We francuskim dowodzie rejestracyjnym pominięte zaś zostały informacje dotyczące liczby miejsc siedzących, koloru, szerokości pojazdu, pojemności skokowej i co najważniejsze rodzaju pojazdu,

• w przedłożonych do wniosku o rejestrację pojazdu załącznikach brak było wzmianek o firmie, która dokonała zmian konstrukcyjnych w samochodzie. Co więcej, w ocenie wnioskodawczyni firma ta nie mogła stwierdzić, że dokonane przez nią zmiany nie spowodowały zmian podstawy homologacji,

• podważona została również prawidłowość przeprowadzenia I OBT pojazdu, które powinny być przeprowadzone przez jednego diagnostę, zaś z przedłożonych dokumentów wynika, że w niniejszej sprawie uprawniony diagnosta samochodowy użył nie swoich pieczęci, lecz innego diagnosty, co jest zabronione z mocy prawa,

• porównanie obu dowodów rejestracyjnych wskazuje, że rejestracji dokonano na podstawie BT, co jest zabronione. Przykładowe rozbieżności pomiędzy dowodem francuskim a polskim dotyczyły, m. in.: koloru (zielony – seledynowy), rodzaju pojazdu (van – osobowy), liczby miejsc (2 – 5), szerokości pojazdu (165 cm – 167 cm), pojemności skokowej (1868 cm3 – 1888 cm3).

• polskie świadectwo homologacji dla tego typu pojazdu, zgodnie z bazą ITS określa inne naciski na oś (polskie naciski są mniejsze niż francuskie).

• poprzez rejestrację rzeczonego pojazdu Starosta naraził wnioskodawczynię na szereg nieprzyjemnych sytuacji, w tym na ciągłe ponoszenie kosztów utrzymania auta, które nie może być użytkowane z powodu niemożności przejścia OBT z uwagi na liczne nieprawidłowości (np. masa własna pojazdu).

Po rozpatrzeniu przedmiotowego wniosku SKO decyzją z lipca 2020 r. odmówił stwierdzenia nieważności kwestionowanej decyzji.²

Odnosząc się do twierdzeń wnioskodawczyni dotyczących zmian konstrukcyjnych, polegających na zdemontowaniu przegrody działowej oddzielającej przestrzeń pasażerską od ładunkowej i zamontowaniu tylnej kanapy (3 miejsca siedzące) wraz z pasami bezpieczeństwa, co w konsekwencji przyczyniło się do zmiany rodzaju pojazdu z samochodu ciężarowego na osobowy, SKO wskazał, że zgodnie z brzmieniem art. 66 ust. 4 pkt 6 Prawa o ruchu drogowym, zabrania się dokonywania zmian konstrukcyjnych zmieniających rodzaj pojazdu, z wyjątkiem pojazdu:

• na którego typ zostało wydane świadectwo homologacji lub decyzja zwalniająca pojazd z homologacji,

• w którym zmian konstrukcyjnych dokonał przedsiębiorca prowadzący działalność gospodarczą w tym zakresie.³

Odnosząc się do wprowadzonych zmian konstrukcyjnych organ stwierdził, że przedłożone oświadczenie z marca 2007 r. firmy „[…]” T. B., specjalizującej się we wprowadzaniu zmian konstrukcyjnych w pojazdach, jest wystarczające do stwierdzenia, że zmiany w przedmiotowym pojeździe zostały dokonane zgodnie z obowiązującymi przepisami i pojazd może zostać dopuszczony do ruchu zgodnie z zaświadczeniem o przeprowadzonym I OBT pojazdu. Stąd też SKO uznało, że dokumenty przedłożone przez M. C. są wystarczające do zarejestrowania przedmiotowego pojazdu.

SKO podniosło również, że przepisy obowiązujące w dacie rejestracji przedmiotowego pojazdu mogły budzić uzasadnione wątpliwości co do istnienia obowiązku przedstawienia świadectwa homologacji przy pierwszej rejestracji w Polsce każdego pojazdu.⁴

Odnosząc się do zarzutów wnioskodawczyni dotyczących braku przy wniosku o rejestrację pojazdu załącznika w postaci oświadczenia firmy o dokonanych zmianach konstrukcyjnych w pojeździe i kolejnych badań technicznych pojazdu, SKO stwierdziło, że wprawdzie na oświadczeniu tym widnieje pieczęć wpływu Starostwa Powiatowego z listopada 2016 r., to jednak nie sposób uznać, że organ stopnia podstawowego nie dysponował tym dokumentem w postępowaniu o rejestrację pojazdu (w 2007 r.!), w wyniku którego zostało wydane kwestionowane rozstrzygnięcie.

Oceniając pozostałe zarzuty sformułowane we wniosku o stwierdzenie nieważności decyzji, SKO stwierdziło, że nie stwarzają one podstaw do wydania żądanego orzeczenia. Wady stanowiące naruszenie przepisów postępowania w zakresie gromadzenia dowodów, ich oceny i ustalenia stanu faktycznego podlegają bowiem zwalczaniu w zwykłym trybie postępowania. Zatem zarzuty dotyczące wadliwości zebranego materiału dowodowego (w tym legalność przeprowadzonych badań technicznych, różne masy pojazdu i naciski na osie) nie mogą odnieść skutku w postępowaniu o stwierdzenie nieważności decyzji.

Skargę na powyższą decyzję SKO do WSA w Warszawie złożyła A. G., wnosząc o jej uchylenie, stwierdzenie nieważności rozstrzygnięcia Starosty.

W uzasadnieniu skarżąca rozwinęła powyższe zarzuty. Na poparcie swoich twierdzeń skarżąca przytoczyła szereg wyroków sądów administracyjnych, z których wynika konieczność uzyskania nowego świadectwa homologacji przy zmianie przedmiotu wyposażenia lub części pojazdu, a tym bardziej w przypadku zmiany rodzaju całego pojazdu.⁵

W ocenie składu orzekającego, dokumenty ilustrujące zmiany konstrukcyjne odnoszą się jedynie do strony technicznej pojazdu i nie sankcjonują natomiast dokonania zmiany w DR, zwłaszcza w kontekście brzmienia art. 68 ust. 9 ustawy prawo o ruchu drogowym, z którego wynika jednoznacznie, że na zmianę warunków stanowiących podstawę wydania świadectwa homologacji producent lub importer jest obowiązany uzyskać nowe świadectwo homologacji na dany typ pojazdu, przedmiot wyposażenia lub część.⁶

Jak wynika z treści Uchwały NSA z 23 października 2000r. OPK 17/00 „pojęcie rodzaju pojazdu nie występowało samodzielnie, lecz zawsze jako element i cecha typu pojazdu. Według art. 68 ust. 9 tej ustawy ( Prawo o ruchu drogowym) obowiązek uzyskania nowego świadectwa homologacji przez producenta lub importera istnieje także w razie wprowadzenia zmian w typie pojazdu w porównaniu z wcześniej homologowanym. Posługując się definicją sformułowaną w par. 3 pkt 9 rozporządzenia z dnia 7 października 1999 r. producentem jest podmiot odpowiedzialny za wszystkie aspekty procesu homologacji typu i zapewnienie zgodności produkcji. Przy dokonywaniu zmiany w typie pojazdu obowiązek uzyskania nowego świadectwa homologacji będzie więc ciążył na podmiocie dokonującym takiej zmiany i dopiero spełnienie tego wymogu umożliwi właścicielowi zarejestrowanie pojazdu lub wprowadzenie zmiany w jego dowodzie rejestracyjnym. Chodzi o zmiany, o których mowa w art. 78 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. i par. 14 ust. 2 rozporządzenia z dnia 19 czerwca 1999 r. wymagającym załączenia dokumentu potwierdzającego, że są one dokonywane zgodnie z przepisami określającymi warunki techniczne pojazdu. Powyższe wymogi odnoszą się również do sytuacji, gdy takiej zmiany dokonuje właściciel pojazdu”.⁷

Biorąc powyższe pod rozwagę należy uznać, że również zmiana rodzaju i przeznaczenia pojazdu ciężarowego na pojazd osobowy wymaga dołączenia nowego świadectwa homologacyjnego.

„Jeśli – zgodnie z przepisem art. 68 ust. 9 prawa o ruchu drogowym – konieczne jest uzyskanie nowego świadectwa homologacji przy zmianie przedmiotu wyposażenia lub części pojazdu, to tym bardziej świadectwo takie musi być uzyskane w przypadku zmiany rodzaju całego pojazdu.

W dacie dokonania rejestracji tego pojazdu (czerwiec 2007r.) nie istniały rozbieżności interpretacyjne, co do obowiązku przedstawienia świadectwa homologacji w razie dokonania zmian typu pojazdu ( z ciężarowego na osobowy) przy pierwszej rejestracji w Polsce.

Z tych tez względów, wbrew stanowisku organu, Sąd zdania, że – co do zasady – rejestracja pojazdu bez wymaganej przepisami prawa homologacji jest rażącym naruszeniem prawa skutkującym stwierdzeniem nieważności obarczonej takim błędem decyzji. Przy ponownym rozpoznaniu sprawy organ dokona ponownie oceny kontrolowanej w trybie nadzoru decyzji Starosty z czerwca 2007r. w świetle przesłanki o której mowa w art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a, rozważając nadto skutki społeczno-gospodarcze, jakie decyzja ta wywołała.

Konkludując należało uznać, że zaskarżona decyzja zapadła z naruszeniem art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a w związku z art. 73 ust 1 ustawy Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2005 r. Nr 108, poz. 908)w stopniu mającym wpływ na wynik sprawy.

Mając powyższe na względzie, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uchylił zaskarżoną decyzję na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. a ustawy o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ( Dz.U z 2019r. poz. 2325).”

Tak więc wnioskodawczyni zwyciężyła, a starostwo musi zweryfikować swoje postępowanie i decyzje. Także tamtejsze SKO, które tradycyjnie wspiera decyzje swoich kolegów urzędników.

Dziadek Piotra

– – – – – – – – – – – –