CO UNIWERSALNEGO PO WYROKU NSA Z 4 GRUDNIA 2024

II GSK 2137/21 – Wyrok NSA z 13 marca 2025r

W stanie prawnym obowiązującym w polskim porządku ustawowym do dnia 30 czerwca 2023 r. (z dniem 1 lipca 2023 r. weszła w życie ustawa z dnia 14 kwietnia 2023 r. o systemach homologacji pojazdów oraz ich wyposażenia) zasadą było, że producent nowego typu pojazdu, typu przedmiotu wyposażenia lub części jest obowiązany uzyskać dla każdego nowego typu pojazdu, typu przedmiotu wyposażenia lub części odpowiednie świadectwo homologacji typu WE (art. 70d ust. 1 u.p.r.d.).

Wyjątki od powyższej zasady przewidziano w art. 70d ust. 2-6 u.p.r.d. Zgodnie z art. 70d ust. 2 u.p.r.d. – ustanawiającym istotny w przedmiotowej sprawie wyjątek od ww. zasady – nowy typ pojazdu zaprojektowanego i zbudowanego do użytku przede wszystkim na placach budowy, w kamieniołomach, w obiektach portowych lub w portach lotniczych oraz pojazdu wolnobieżnego nie podlega obowiązkowi uzyskania świadectwa homologacji typu WE pojazdu oraz świadectwa homologacji typu pojazdu. Producent tego typu pojazdu może wystąpić o dopuszczenie fakultatywne poprzez uzyskanie świadectwa homologacji typu WE pojazdu, potwierdzającego spełnienie odpowiednich wymagań technicznych, w zakresie, w jakim ten typ pojazdu spełnia wymagania określone w załącznikach IV i XI do dyrektywy 2007/46/WE. Przepisu tego nie stosuje się do pojazdów, o których mowa w załączniku nr 2 do ustawy, oraz do tramwaju i trolejbusu.

Uznać zatem należy, że zwolnienie z obowiązku uzyskania świadectwa homologacji typu WE pojazdu oraz świadectwa homologacji typu pojazdu odnosi się tylko do nowych typów pojazdów zaprojektowanych i zbudowanych do użytku poza drogami publicznymi oraz pojazdów wolnobieżnych (…)

Generalne wyłączenie kategorii przyczep¹ nie oznacza jednak, że wszystkie typy tego rodzaju pojazdu mają ustalona kategorię homologacyjną. W odniesieniu do spornej kategorii (…) nie przewidziano kategorii homologacyjnej, a zatem co do zasady nie może ona zostać poddana – wbrew twierdzeniom zawartym w zarzucie kasacyjnym – procedurze homologacyjnej. Z wyłączenia tego nie można natomiast wnosić, że pojazdy tego typu nie podlegają procedurze dopuszczenia jednostkowego.

Skarżący nie mają obowiązku, lecz jedynie są uprawnieni do ubiegania się o uzyskanie krajowej homologacji typu w odniesieniu do pojazdów produkowanych w małych seriach (zob. art. 23 w zw. z załącznikiem II cz. A pkt. 6.2. w zw. z pkt. 6.1. uchylonej ze skutkiem od dnia 1 września 2020 r. dyrektywy 2007/46/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 września 2007 r. ustanawiającej ramy dla homologacji pojazdów silnikowych i ich przyczep oraz układów, części i oddzielnych zespołów technicznych przeznaczonych do tych pojazdów oraz – odpowiednio – art. 42 w zw. z załącznikiem I cz. A pkt. 6.2. w zw. z pkt. 6.1. podlegającego bezpośredniemu stosowaniu od dnia 1 września 2020 r. rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/858 z dnia 30 maja 2018 r. w sprawie homologacji i nadzoru rynku pojazdów silnikowych i ich przyczep oraz układów, komponentów i oddzielnych zespołów technicznych przeznaczonych do tych pojazdów, zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 715/2007 i (WE) nr 595/2009 oraz uchylającego dyrektywę 2007/46/WE), natomiast w razie nieuzyskania odpowiedniego świadectwa homologacji typu pojazdu spełnienie warunków lub wymagań technicznych dopuszczenia spornego pojazdu do ruchu musi zostać potwierdzone w procedurze dopuszczenia jednostkowego pojazdu (zob. art. 70zn ust. 2, z zastrzeżeniem art. 70zn ust. 3.-6 u.p.r.d.). (…)

Definicja legalna wynikająca z ww. przepisu polskiej ustawy musi być interpretowana w zgodzie z wzorcem normatywnym określonym w odpowiednim akcie prawa unijnego, który został przez tę ustawy implementowany (dyrektywa UE) lub jest wykonywany (rozporządzenie UE). (…)

W związku z powyższym należy przyjąć, że przyczepa wchodząca w skład kolejki turystycznej podlega dopuszczeniu do ruchu jedynie po uzyskaniu dowodu rejestracyjnego albo pozwolenia czasowego. Zgodnie z art. 72 ust. 1 u.p.r.d. w ramach procedury rejestracyjnej konieczne jest przedłożenie odpowiednich dokumentów, w tym – w zależności od rodzaju i cech pojazdu oraz istniejącego w tym zakresie obowiązku – dokumentów wymienionych w art. 72 ust. 1 pkt 3 u.p.r.d., to jest świadectwa zgodności WE albo świadectwa zgodności wraz z oświadczeniem zawierającym dane i informacje o pojeździe niezbędne do rejestracji i ewidencji pojazdu, dopuszczenia jednostkowego pojazdu, decyzji o uznaniu dopuszczenia jednostkowego pojazdu albo świadectwa dopuszczenia indywidualnego WE pojazdu.

Jeżeli zgodnie z art. 72 ust. 1 pkt 3 u.p.r.d. nie zachodzi konieczność lub możliwość przedłożenia świadectwa zgodności WE albo świadectwa zgodności wraz z oświadczeniem zawierającym dane i informacje o pojeździe niezbędne do rejestracji i ewidencji pojazdu, decyzji o uznaniu dopuszczenia jednostkowego pojazdu albo świadectwa dopuszczenia indywidualnego WE pojazdu, to producent przyczepy wchodzącej w skład kolei turystycznej¹ wnioskujący o jej rejestrację czasową na podstawie art. 74 ust. 2 pkt 2 lit. c) u.p.r.d. (w celu umożliwienia przejazdu pojazdu związanego z koniecznością dokonania jego badania technicznego lub naprawy) jest zobowiązany do uzyskania dopuszczenia jednostkowego pojazdu zgodnie z przepisami art. 70zn i n. u.p.r.d. Wniosek ten jest komplementarny względem regulacji wynikającej z art. 70zn ust. 2, który stanowi, że dopuszczeniu jednostkowemu pojazdu, z zastrzeżeniem art. 70zn ust. 3-6, podlega nowy² pojazd:

1) przed wprowadzeniem do obrotu (zob. art. 2 pkt 79 u.p.r.d.) na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, na którego typ producent lub importer nie uzyskał świadectwa homologacji typu WE pojazdu albo świadectwa homologacji typu pojazdu;

2) na którego typ zostało wydane świadectwo homologacji typu WE pojazdu albo świadectwo homologacji typu pojazdu, w którym przed rejestracją zostały wprowadzone zmiany w pojeździe, przedmiocie wyposażenia lub części, wpływające na zmianę warunków stanowiących podstawę do wydania świadectwa homologacji typu tego pojazdu. (…).

Stwierdzić zatem należy, że skarżący mogą ubiegać się o uzyskanie homologacji krajowej typu w sytuacji, gdy przyczepy turystyczne wchodzące w skład kolejki turystycznej¹ produkowane są w małych seriach. Natomiast nie dysponując świadectwem homologacji, Skarżący chcąc zarejestrować wspomniany pojazd muszą legitymować się dopuszczeniem jednostkowym pojazdu. Z tego też względu, skoro strona nie załączyła do podania żadnego ze wskazanych dokumentów – pomimo wezwania ich do uzupełnienia braków formalnych – to organ zobligowany był do wydania decyzji odmawiającej rejestracji pojazdu.

* * *

Przypisy:

¹ – chodzi o pojazdy kategorii objętych obowiązkiem homologacyjnym wynikającym z prawa Unii (dyrektywy 2007/46/WE, 2003/37/WE, rozporządzeń /UE/ 167/2013, 168/2013, 2018/858)

² – ,,nowy pojazd,, w rozumieniu przepisów Unii wynikających z definicji pojęć: wprowadzenie do obrotu określonego w dyrektywie 2007/46/WE i 2003/37/WE, rozporządzeniu 167/2013, 2018/858, nowy pojazd i dopuszczenie określonych w rozporządzeniu 167/2013, rejestracja i dopuszczenie określonych w rozporządzeniu 2018/858.

Radecki