ANALIZA KOSZTÓW FUNKCJONOWANIA SKP WYKONANA PRZEZ ITS

Komunikat prasowy ITS

22.08.2025 r.

Szacunkowa analiza kosztów funkcjonowania Stacji Kontroli Pojazdów

Instytut Transportu Samochodowego, na zlecenie Ministerstwa Infrastruktury, przygotował analizę kosztów funkcjonowania stacji kontroli pojazdów (SKP) w Polsce w 2024 roku, uwzględniając zmieniające się okoliczności rynkowe oraz potrzeby techniczne i finansowe sektora badań technicznych pojazdów. Analiza zawiera strukturę wydatków SKP oraz dynamikę ich zmian, w szczególności kosztów: wynagrodzenia diagnostów, administrowania, nieruchomości, mediów i bieżącej eksploatacji urządzeń wraz z ich legalizacją, przeglądami i naprawami.

Spis treści:

• Wariant I. Struktura kosztów SKP w Polsce

• Wariant II. Analiza kosztów na podstawie próby 10 SKP

• Ceny przeglądów w wybranych krajach UE

• Wnioski

W opracowaniu przygotowano zarówno estymację pełnych kosztów dla wszystkich stacji kontroli pojazdów (wariant I), jak i szczegółowe wyliczenia na podstawie wybranych podmiotów (wariant II). Przeprowadzono również analizę danych historycznych, wskazując w jaki sposób koszty badań technicznych wpływały na działalność SKP i liczbę firm z tego obszaru. Wskazano w niej dynamikę zmian poszczególnych kategorii obciążeń i przedstawiono ich prognozę na najbliższe 5 lat.

Wariant I. Struktura kosztów SKP w Polsce

Wariant szacunkowy dla 5 429 SKP, z czego 45 proc. stanowią stacje okręgowe, a 55 proc. stacje podstawowe (stan na 31.12.2024 r.). W tym scenariuszu uwzględniono koszty wynagrodzenia diagnostów, administrowania, nieruchomości, mediów i bieżącej eksploatacji urządzeń wraz z ich legalizacją, przeglądami i naprawami. W latach 2004-2024 największą dynamikę tego wzrostu miały koszty utrzymania zatrudnienia diagnostów (517 proc.) – obejmujące wynagrodzenia, składki ZUS oraz dodatkowe benefity dla pracowników. Wzrost płacy minimalnej (o 3 476 zł) w tym okresie oraz konieczność podnoszenia kwalifikacji zawodowych zwiększyły nakłady na zatrudnienie. Kolejną pozycją o najwyższej dynamice wzrostu (339 proc.) były opłaty za media i związane z bieżącą eksploatacją. Kolejnym obciążeniem o wysokiej dynamice (198 proc.) były opłaty legalizacyjne, nakłady na konserwację i modernizację obiektów i urządzeń.

W latach 2004 – 2024 koszty utrzymania infrastruktury, w tym wynajmu i czynszu wzrosły o 205 proc. Tu należy zauważyć, że średni miesięczny koszt wynajmu lokalu dla SKP w dużych miastach wynosi obecnie około 8–12 tys. zł, a w mniejszych miastach i miejscowościach – 4-7,7 tys. zł.

Zakup i utrzymanie urządzeń będących wyposażeniem stacji kontroli pojazdów – nowe wymogi techniczne, przyszłe inwestycje, jak np. spodziewana konieczność doposażenia w analizatory cząstek stałych do weryfikacji filtrów cząstek stałych, generują dodatkowe wydatki na poziomie ok. 50 tys. zł rocznie. Koszty administracyjne i regulacyjne są na poziomie 39 tys. – 57 tys. zł, a opłaty związane z licencjami, certyfikacjami, szkoleniami, aktualizacją oprogramowania, w tym do rejestracji OBT (obowiązkowych badań technicznych) to 22-32 tys. zł rocznie. Opłaty podatkowe i ubezpieczenia oraz ubezpieczenie majątkowe i odpowiedzialności zawodowej to 25-33 tys. zł. Obliczenie średniego kosztu utrzymania SKP w Polsce w 2024 r. wymagało zatem estymacji średnich rocznych przychodów i kosztów prowadzenia badań technicznych pojazdów przez SKP.

W sumie, łączny przychód sektora usług badań technicznych pojazdów w Polsce to 2,506 mld zł rocznie dla 5 429 aktywnych stacji w Polsce.

Zakładając równomierny podział przychodów, tj. 2,506 mld zł ÷ 5 429 stacji = 461 595 zł. – Średni roczny przychód pojedynczej SKP w 2024 r. z tytułu prowadzenia badań technicznych oszacowano na poziomie 461 595 zł.

Należy jednak zaznaczyć, że wpływ na przychody w każdej SKP w warunkach rzeczywistych ma co najmniej kilka czynników, takich jak np.: gęstość zaludnienia (SKP dużych miastach cechuje większy ruch klientów); natężenie ruchu drogowego (SKP położone przy głównych trasach, autostradach lub w pobliżu dużych osiedli mieszkalnych obsługują więcej klientów); konkurencja w okolicy lub zamożność mieszkańców (determinująca skłonność do regularnych przeglądów i dodatkowych usług). Dla potrzeb estymacyjnych niniejszego opracowania przyjęto zatem uproszczenie o równomiernym rozkładzie wykonywania badań.

Toteż łączny średni koszt działalności pojedynczej SKP w 2024 r. oszacowano na poziomie 521 000 zł.

Tym samym analiza rentowności SKP wygląda następująco – jeśli przyjmiemy przychód średni w kwocie 461 668 zł, a średni wynik finansowy brutto pojedynczej SKP, to otrzymujmy -59 332 zł (strata). Innymi słowy, średnia stacja w Polsce, przy założeniu równomiernego podziału badań, ponosi stratę w wysokości około 59 332 zł rocznie.

Wariant II. Analiza kosztów na podstawie próby 10 SKP

W tym wariancie przeprowadzono analizę finansową na podstawie 10 wybranych SKP, spośród 18 ankietowanych firm. Rezultaty? Średni roczny koszt funkcjonowania pojedynczej, podstawowej SKP wynosi 386 920 zł rocznie, a okręgowej 664 303 zł. Przy założeniu działalności w mniejszym mieście lub na obrzeżach aglomeracji średni koszt podstawowej SKP to: 358 tys. zł rocznie, dla standardowych stacji z pełnym wyposażeniem. Koszt działalności stacji o podwyższonym standardzie technologicznym to 411 tys. zł rocznie.

Średnie roczne koszty utrzymania stacji kontroli pojazdów w 2024 r. w badanej próbie ankietowanych SKP wyniosły 506 857 zł, uwzględniając przyjętą strukturę i wszystkie składowe kosztów. Natomiast średni wynik finansowy brutto pojedynczej SKP w badanej próbie wyniósł -57 907 zł (strata).

Przedstawione obliczenia (wariant I-II) pokazują, że SKP działają znacznie poniżej progu rentowności, a ich stan finansowy pogarsza się. Obliczenia wykonane na próbie 10 ankietowanych SKP (wg wariantu II) dały wprawdzie nieco mniejszą średnią stratę SKP niż wg wariantu I, ale różnica ta w odniesieniu do szacowanych kosztów obu wariantów analizy była marginalna (poniżej 0,5 proc.). Ponadto, zmniejszenie liczby stacji
z 5 467 do 5 429 w 2024 r. wpłynęło na dalsze pogorszenie rentowności SKP, mimo wzrostu liczby okresowych badań technicznych wykonanych Polsce w tym czasie (w latach 2021-2024 notowano – 8-10 proc. wzrost badań, według CEPiK).

Ceny przeglądów w wybranych krajach UE

Dla porównania, koszty funkcjonowania stacji kontroli pojazdów w krajach Europy Zachodniej kształtują się na innym poziomie, co bezpośrednio wpływa na ceny badań technicznych. W Niemczech koszt badania technicznego wynosi 120 – 200 euro. W Niderlandach koszty te wahają się od 50 do 70 euro. We Włoszech jest to od 50 do 80 euro (przy czym pierwsza kontrola pojazdu jest po 4 latach), w Hiszpanii 44 – 55 euro (opłata uzależniona od wieku samochodu i układów oczyszczania spalin), w Austrii jest to 60 – 80 euro; na Słowacji 100 euro, w Czechach to od 65 do 95 euro (wolny rynek i duża konkurencja), a w Szwajcarii 100 – 150 CHF (przy czym pierwszy przegląd jest wymagany po 5 latach, następny po 3 latach, kolejne co 2 lata, a jego koszt zróżnicowany w zależności od kantonu), w Finlandii 50 euro (plus obligatoryjna analiza spalin 17 – 20 euro, tj. razem ok. 70 euro, przy czym pierwszy przegląd po 3 latach, następne co roku), na Łotwie 45 euro, a w Szwecji 43 euro.

Wnioski

Koszty utrzymania stacji kontroli pojazdów w Polsce rosły w latach 2020-2024 głównie z powodu wzrostu płac wynikających z konieczności utrzymania zatrudnienia, inflacji, energii, kosztów wynajmu i utrzymania infrastruktury wraz z aparaturą oraz opłat administracyjnych, w tym podatków. Mimo to w Polsce opłata za badanie techniczne samochodu osobowego nie zmieniła się od 2004 r., co rzutuje negatywnie na kondycję sektora badań technicznych pojazdów. W efekcie przedsiębiorcy nie mogą inwestować w wymianę wyeksploatowanych urządzeń oraz nowoczesne technologie, co negatywnie wpływa na jakość badań i bezpieczeństwo na drogach. W związku z powyższym, autorzy opracowania zwracają uwagę na następujące problemy:

• Brak środków na regulacje wynagrodzeń diagnostów powoduje odpływ wykwalifikowanych pracowników, co może skutkować obniżeniem jakości badań technicznych.

• Wysokie koszty legalizacji i eksploatacji urządzeń sprawiają, że przedsiębiorcy nie są w stanie wymieniać wyeksploatowanego sprzętu, co wpływa na efektywność wykonywanych badań.

• Pogarszająca się kondycja polskich firm związanych z branżą SKP – wiele podmiotów działających na rynku sprzedaży i wyposażenia SKP boryka się z problemami finansowymi.

Należy podkreślić, że wskazane problemy powodują regres na rynku SKP i zmniejszanie w okresie 2023-2024 liczby podmiotów wykonujących badania techniczne [średnioroczny spadek liczby SKP (CAGR) ≈ 0,69 proc.], stagnację w okresie 2017-2023 [średnioroczny wzrost liczby SKP (CAGR) ≈ 2,08 proc. rocznie], podczas gdy w latach 2004-2017 trend był odwrotny [średnioroczny wzrost liczby SKP(CAGR) ≈ 44,6]. Ten ostatni wzrost pokazuje, jak gwałtownie rozwinęła się sieć SKP w Polsce po wejściu do UE w odpowiedzi na dostosowanie do europejskiego porządku prawnego w zakresie wymogów i jakości prowadzenia badań technicznych pojazdów.

Powiększająca się strata w sektorze usług SKP (rośnie liczba badań technicznych, maleje liczba stacji, zwiększa się średnioroczny koszt SKP) prowadzi do problemów finansowych, ograniczenia inwestycji w nowe technologie diagnostyczne, wycofywania się przedsiębiorców z prowadzenia tej działalności. Kondycja finansowa SKP wymaga pilnych zmian w strukturze cen badań technicznych. Podwyższenie cen badań technicznych w Polsce mogłoby pozwolić na poprawę rentowności SKP i odwrócić trend selekcji negatywnej odpływu od zawodu wykształconych dobrych fachowców.

W związku z tym, po przeprowadzonej analizie, zarekomendowaliśmy wzrost opłat za badania techniczne pojazdów na podstawie rzeczywistych kosztów prowadzenia SKP, uwzględniając inflację oraz wzrost minimalnej płac. Dostosowanie okresu badań technicznych do standardów unijnych pozwoliłoby ograniczyć obciążenie finansowe właścicieli pojazdów, działać powyżej progu rentowności, a w dalszej perspektywie aktywizować działalność diagnostyczną i około diagnostyczną, wpływając na poprawę kondycji finansowej SKP. Rekomendujemy również modernizację systemu nadzoru nad badaniami technicznymi – wdrożenie rozwiązań poprawiających jakość i efektywność kontroli technicznej pojazdów.