OBT CIĄGNIKA ROLNICZEGO MARKI „MTZ BELARUS”

Szanowni Państwo,

W zaistniałej sytuacji uważam, że diagności powinni zdać sobie sprawę z obowiązującego stanu prawnego wynikającego z poniżej przytoczonych przepisów w sytuacji, gdy na OBT trafia ciągnik rolniczy MTZ Belarus, który został zarejestrowany po raz pierwszy w RP po 1 stycznia 2016 r.

Rozporządzenie w sprawie zakresu i sposobu przeprowadzania badań technicznych pojazdów oraz wzorów dokumentów stosowanych przy tych badaniach.

§ 1. Badania techniczne polegają na:

1) sprawdzeniu, czy pojazd odpowiada warunkom technicznym określonym w:

b) rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia (Dz. U. z 2003 r. Nr 32, poz. 262, z późn. zm.6)), zwanego dalej „rozporządzeniem o warunkach technicznych”,

§ 2. 1. Zakres okresowego badania technicznego pojazdu obejmuje:

1) identyfikację pojazdu, w tym:

a) sprawdzenie cech identyfikacyjnych oraz ustalenie i porównanie zgodności faktycznych danych pojazdu z danymi zapisanymi w dowodzie rejestracyjnym lub odpowiadającym mu dokumencie,

§4 4. Po zakończeniu przeprowadzania badania technicznego pojazdu uprawniony diagnosta niezwłocznie dokonuje wpisu o wyniku tego badania do rejestru badań technicznych pojazdów, zwanego dalej „rejestrem”, a także dokonuje wpisu do dowodu rejestracyjnego pojazdu albo wystawia zaświadczenie z badania technicznego pojazdu.

§5 2. W rejestrze zamieszcza się dane i informacje o wykonanych badaniach technicznych pojazdów i innych czynnościach związanych z dopuszczeniem pojazdu do ruchu. Zakres wymaganych danych zamieszczanych w rejestrze związanych z dopuszczeniem pojazdów do ruchu jest określony w załączniku nr 8 do rozporządzenia

5. Dane identyfikacyjne pojazdu po porównaniu stanu faktycznego z danymi zawartymi w dowodzie rejestracyjnym pojazdu lub odpowiadającym mu dokumencie niezwłocznie zamieszcza się w rejestrze.

6. W przypadku stwierdzenia niezgodności cech identyfikacyjnych umieszczonych w pojeździe z danymi zapisanymi w dowodzie rejestracyjnym lub odpowiadającym mu dokumencie uprawniony diagnosta zatrzymuje dowód rejestracyjny.

Kryteria oceny

Przedmiot i zakres badania

0. IDENTYFIKACJA POJAZDU

Metoda badania

2. Porównanie zapisów w dowodzie rejestracyjnym (pozwoleniu czasowym) ze stanem faktycznym lub ustalenie faktycznych danych pojazdu na podstawie oględzin i badań.

Usterki skutkujące uznaniem stanu technicznego za niezadowalający

e) Brak tabliczki znamionowej albo jest nieczytelna lub dane na niej zawarte są niezgodne ze stanem faktycznym.

Wytyczne dotyczące oceny usterek*

UI – usterki istotne,

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia (Dz. U. z 2003 r. Nr 32, poz. 262, z późn. zm.6)).

Załącznik nr 4

§ 2. 1. Tabliczka znamionowa powinna być trwale przymocowana w widocznym i łatwo dostępnym miejscu na części, która nie daje się łatwo usunąć łub wymienić. Powinna ona podawać w sposób czytelny i nieścieralny informacje w następującej kolejności:

1) nazwa producenta (marka);

2) numer świadectwa homologacji typu pojazdu;

11) w odniesieniu do ciągników rolniczych rejestrowanych po raz pierwszy po dniu 20 października 2007 r. na tabliczce znamionowej powinny znajdować się także następujące dane:

a) typ ciągnika,

b) najmniejsza i największa wartość dopuszczalnej masy całkowitej ciągnika,

c) dopuszczalny nacisk każdej osi ciągnika w zależności od możliwych typów opon, w jakie można dany ciągnik wyposażyć,

d) dopuszczalne masy ciągniętej przyczepy (przyczep).

* * *

Diagnosta powinien zatrzymać dowód rejestracyjny ciągnika MTZ Belarus jeżeli stwierdza, że na tabliczce znamionowej zamieszczone jest oznaczenie homologacyjne, a w dowodzie rejestracyjnym nie jest ono wykazane w rubryce (K). Rubryka (K) musi być wypełniana, bo RP transponowało dyrektywę 1999/37/WE do prawa drogowego. Zgodnie z art.3 ust.2 dyrektywy 1999/37/WE rubryki tej nie wypełnia się w odniesieniu do pojazdów rejestrowanych przed wejściem w życie tej dyrektywy, jeśli organ rejestrujący nie dysponuje danymi w odniesieniu do takich pojazdów (zarejestrowanych przed datą wejścia w życie tej dyrektywy).

Dyrektywa zobowiązała Państwa Członkowskie do implementowania jej do prawa krajowego do 1 czerwca 2004 r. Po tej dacie każdy pojazd rejestrowany po raz pierwszy w RP, który podlega obowiązkowi homologacyjnemu zgodnie z przepisami PRD musi mieć wypełnioną rubrykę (K) i wypełnieniu tego obowiązkowi służy art. 81 ust. 11 pkt 2 lit. a) PRD oraz obowiązek przedkładania dokumentów homologacyjnych, o których mowa w art. 72 ust.1 pkt 3 w zw z art. 72 ust. 2 pkt 1 przy wniosku o rejestrację.

Jeśli więc na BT trafia ciągnik rolniczy z dowodem rejestracyjnym bez wypełnionej rubryki (K) pomimo, że pojazd wcześniej przeszedł badania, o których mowa w art.81 ust.3 PRD, a diagnosta sprawdzając podczas kolejnego OBT dane identyfikacyjne, w tym dane zamieszczone na tabliczce znamionowej wg załącznik nr 4 rozporządzenia o warunkach technicznych zawierającej obowiązkowo oznaczenie homologacyjne widzi, że w dowodzie rejestracyjnym tego oznaczenia w rubryce (K) nie ma oraz nie ma też wykazanego typu (co jest nagminne), który powinien być wykazany w DIP podczas I-OBT (na podstawie odczytu z tabliczki znamionowej), to zgodnie z §2 ust. 6 rozporządzenia w sprawie zakresu i sposobu przeprowadzania badań technicznych diagnosta powinien zatrzymać dowód rejestracyjny, a następnie starosta powinien wtedy skierować pojazd na badania dodatkowe zgodnie z dyspozycją z art. 81 ust. 11 ust. 2 lit. a) PRD oraz ewentualnie przeprowadzić procedurę, o której mowa w art. 81 ust. 13. Ustalenie oznaczenia homologacyjnego pozwoli uznać, czy pojazd posiada wymagane dopuszczenie do obrotu, które jest wymagane by pojazd został dopuszczony do ruchu drogowego przez WK.

Dopuszczonym do ruchu może być wyłącznie pojazd homologowany i diagnosta nie może lekceważyć tego faktu, bo wynika on z obowiązującego stanu prawnego wprost z rozporządzeń 167/2013, 168/2013, 2018/858. Nie można tracić z pola widzenia, że zatajenie danych jakie znajdują się na tabliczce znamionowej ciągnika tj. oznaczenia homologacyjnego, które powinno być wykazano w rubryce (K) dowodu rejestracyjnego stanowi podlegające sankcjom naruszenie, o którym mowa w art. 72 ust. 2 lit. c) rozporządzenia 167/2013 ( c) zatajenie danych lub specyfikacji technicznych, które mogłoby prowadzić do wycofania od użytkowników, odmowy lub cofnięcia homologacji typu; ).

Generalnie jeśli na OBT trafia ciągnik rolniczy MTZ Belarus rejestrowany po raz pierwszy w RP po dacie 1 stycznia 2018 r. i w oznaczeniu homologacyjnym zamieszczonym na tabliczce znamionowej brak jest w sposób uszeregowany cyfr 167/2013 to można mieć stu procentową pewność, że pojazd ten uzyskał dopuszczenie do ruchu w sposób bezprawny. (patrz art. 73 rozporządzenia 167/2013).

Jeśli diagnosta nie wykazuje w powyższej sytuacji usterki istotnej w pkt.16 DIP i wydaje wynik pozytywny badania pomimo niezgodności stanu faktycznego to znaczy, że przeprowadzał badania niezgodnie z zakresem i sposobem wykonania przewidzianym w rozporządzeniu i wydawał zaświadczenie niezgodnie ze stanem faktycznym i przepisami, a to stanowi podstawę do cofnięcia mu uprawnień. Żeby to udowodnić wystarczy, że dokona się oględziny tabliczki znamionowej i porówna się dane z dowodem rejestracyjnym.

Sądy uznają, że przepis art. 84 ust. 3 p.r.d. nie narusza ani zasady proporcjonalności ani zasady państwa prawnego. W orzeczeniach podnosi się, że przepis art. 84 ust. 3 ma charakter bezwzględnie obowiązujący, co oznacza, że stwierdzenie uchybienia polegającego na wydaniu przez diagnostę zaświadczenia lub dokonanie wpisu do dowodu rejestracyjnego niezgodnie ze stanem faktycznym lub przepisami skutkuje zastosowaniem przewidzianej w nim sankcji. Odpowiedzialność administracyjna w postaci cofnięcia jest niezależna od ewentualnej odpowiedzialności prawnokarnej. Celem powołanego przepisu jest odsunięcie od czynności diagnostycznych nierzetelnych diagnostów, którzy swoim postępowaniem zagrażają bezpieczeństwu w ruchu drogowym. Nie sposób w takiej sytuacji uznać, że przepis art. 84 ust. 3 P.r.d. pozostaje w sprzeczności z art. 2 Konstytucji RP. Nie można również uznać nieproporcjonalności skutków przewidzianych w art. 84 ust. 3, bowiem ustawodawca ustalając wymieniony skutek stwierdzenia deliktu diagnosty wyraził pogląd o doniosłości kontroli technicznej dla bezpieczeństwa drogowego. Nieprawidłowe wykonanie przeglądu stoi w oczywistej sprzeczności z założonym celem ustawodawcy to jest eliminacji z ruchu pojazdów niespełniających wskazanych norm. Rozwiązanie ustawowe chroni dobro społeczne rozumiane jako bezpieczeństwo i eliminacja zagrożeń. W żadnej mierze nie można uznać, że dobro jednostki, w tym przypadku diagnosty, który dopuszcza do ruchu pojazd, który może nie spełniać norm, należy ocenić wyżej, niż dobro wszystkich uczestników ruchu. Pogląd taki wyraził NSA w wyrokach z 25 maja 2015 r., sygn. II GSK 1213/14; z dnia 30 lipca 2015 r., sygn. II GSK 1231/14; z dnia 28 sierpnia 2014 r., sygn. II GSK 928/13; z dnia 17 grudnia 2013 r., sygn. II GSK 1460/12; z dnia 16 marca 2018 r., sygn. II GSK 1664/16; z dnia 11 kwietnia 2018 r., sygn. II GSK 1830/16 i z dnia 25 października 2018r. sygn. akt II GSK 1056/18.

Należy zaznaczyć, że w skardze powołano się na orzeczenia sądów administracyjnych wyrażając odmienne poglądy lecz są to orzeczenia stosunkowo odległe czasowo, kiedy to istniały jeszcze pewne wątpliwości co do stosowania art.84 ust.3 p.r.d. Obecnie orzecznictwo sądów dotyczące wymienionego przepisu jest utrwalone i zostało przedstawione we wcześniejszych rozważaniach.

(skarga kasacyjna od tego wyroku WSA została oddalona przez NSA 13 marca 2025 r. w sprawie o sygnaturze II GSK 1835/21).

Radecki