WOJSKOWE PORZĄDKI SPRZĘTOWE

Wojskowe porządki sprzętowe, tradycyjne i nienowe (?). Czyli o tym, jak dba się o mienie w jednostce wojskowej, kto płaci za braki oraz jak wykonuje się coroczne OBT pojazdów specjalnych.¹

Zdarzało mi się nico wcześniej pisać już o porządkach w naszych J.W. A tu trafiła nam się kolejna i podobna sprawa z zakresu podobnych patologii.

W dniu 27 kwietnia 2023 r., w Giżycku odbyła się ta rozprawa przeciwko dwóm żołnierzom o inicjałach D. C. i K. M., o zapłatę.² Dowództwo/Kierownictwo tej J.W. (powód) w B. domagało się w pozwie zasądzenia od pozwanych żołnierzy:

• dowódca 2 kompanii remontowej kpt. D. C. kwoty 2.336,05 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 31 grudnia 2021 r., do dnia zapłaty + tradycyjne koszty sądowe.

• Dowódca plutonu st. chor. szt. K. M. kwoty 2.336,05 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 12 stycznia 2022 r., do dnia zapłaty + tradycyjne koszty sądowe.

W uzasadnieniu tego powództwa wskazano, że 3 sierpnia 2021 r. do Dowódcy 1 Brygady Logistycznej wpłynął meldunek z JW. w G. dotyczący powstania szkody w mieniu wojskowym. Zgodnie z tym meldunkiem, przedmiotem szkody są braki w wyposażeniu pojazdów należących do plutonowego G. Z.. Szkoda została stwierdzona w czasie komisyjnego spisu z natury przez komisję powołaną rozkazem Dowódcy JW. (…) nr Z – 22 z 3 lutego 2021 r. w kompanii remontowej.

Szkodę ujawniono ją w pojazdach:

1. marki S. 266 B2/sam nr rej. (…) z przyczepą (…) nr rej. (…), łączna kwota szkody – 1952,60 zł,

2. marki S. 266 (…) nr rej. (…), łączna kwota szkody – 3047,50 zł,

3. przyczepa PAD- 16 nr rej. (…), łączna kwota szkody – 861 zł,

4. marki S. 266 (…) o numerze rejestracyjnym (…), łączna kwota szkody – 1689,00 zł,

5. przyczepka o numerze rejestracyjnym (…), szkoda w kwocie 60 zł.

Kwota wszystkich braków wskazana w protokole szkody wyniosła kwotę 7610,10 zł.

Pierwotnie, jako odpowiedzialnego za powstanie szkody wskazano plut. G. Z.. Jednak w toku postępowania wyjaśniającego ustalono, ze odpowiedzialnymi za szkodę są:

• plut. G. Z.

• st. chor. szt. K. M.

• kpt. D. C..

Plutonowy G. Z. 24 lutego 2020 r. został oddelegowany do wykonywania zadań w Sekcji Logistyki do dnia 5 sierpnia 2020 r. Zaś od lipca 2020 r. przebywał na długotrwałym zwolnieniu lekarskim. W tym czasie pojazdy mu przydzielone były niezabezpieczone i nieobsługiwane od kilku miesięcy. Podczas jego nieobecności pojazdom nie były stawiane żadne zadania związane z konserwacją czy też eksploatacją pojazdów. Dostęp do pojazdów mieli też inni żołnierze. Po oddelegowaniu żołnierza odpowiedzialnego za pojazdy nie przekazano tego sprzętu innej osobie, która będzie go zastępować. W przypadku braku takiej osoby sprzęt ten należało przekazać przełożonemu. Do przekazania nie doszło też w sytuacji kiedy żołnierz został skierowany na długotrwałe zwolnienie lekarskie (sic!).

Zdaniem Dowództwa (powoda) odpowiedzialność szkodową w związku z nienależytym wykonywaniem obowiązków służbowych związanych z nadzorem powinni ponieść przełożeni żołnierza, czyli

– st. chor. szt. K. M.

– dowódca kompanii kpt. D. C.³

Obaj pozwani żołnierze wnieśli o oddalenie pozwu w całości.

Sąd ustalił, że obaj pozwani K. M. i D. C. przed odejściem na emeryturę pełnili zawodową służbę wojskową w JW. w G.. Kapitan D. C. był dowódcą kompanii, zaś chorąży K. M. był jego podwładnym.

Z kolei podwładnym K. M. był plutonowy G. Z.. Żołnierz ten służył w jednostce od 2007 r. Był dowódcą drużyny w plutonie robót specjalnych.

D. C., jako dowódca kompanii odpowiadał w szczególności za utrzymywanie we właściwym stanie powierzonego mienia. Do jego obowiązków należało w szczególności:

– realizowanie przedsięwzięć zapewniających utrzymanie stałej gotowości bojowej kompanii oraz sprawne wykonywanie czynności w procesie osiągania gotowości do podjęcia działań,

– prowadzenie remontów i obsługa uzbrojenia i sprzętu wojskowego zgodnie z panem remontów,

– planowanie i realizacja przedsięwzięć związanych z prawidłowym zabezpieczeniem procesu remontowego uzbrojenia i sprzętu wojskowego oraz przygotowania kompanii do wykonywania zadań remontowych w warunkach bojowych,

– współuczestniczenie w planowaniu remontów uzbrojenia i sprzętu wojskowego w batalionie,

– dbałość o stan techniczny uzbrojenia, sprzętu wojskowego i innego sprzętu znajdującego się na wyposażeniu kompanii oraz właściwe jego wykorzystanie, utrzymanie, przechowywanie i konserwację, z zachowaniem warunków BiHP oraz zabezpieczenia ppoż.

Pozwany K. M., jako dowódca plutonu odpowiadał w szczególności za sprawność techniczną uzbrojenia i sprzętu wojskowego plutonu oraz jego ukompletowanie i utrzymanie, jakość i terminowość wykonywanych napraw, ponosząc odpowiedzialność materialną za powierzone mienie.

Do jego obowiązków natomiast należało między innymi:

– realizowanie planu obsługiwań i napraw oraz przestrzeganie procesów technologicznych i warunków technicznych napraw sprzętu,

– dbałość o powierzony sprzęt techniczny znajdujący się w plutonie.

G. Z. (podwładny K. M.), podobnie jak innym żołnierzom 112 kompanii remontowej powierzone zostało mienie, w tym: pojazd marki S. 266 B2/samochód z przyczepą, pojazd marki S. 266, przyczepa PAD – 16, pojazd marki S. 266 i przyczepka o numerze rejestracyjnym (…). Były to pojazdy specjalne, w których nadwozia stanowiły warsztaty wyposażone w narzędzia niezbędne do napraw i remontów sprzętu wojskowego w warunkach bojowych i poligonowych. Były one zamykane a klucze od nadwozi miał G. Z. To on był zobowiązany do tego aby sprawdzać stan tych pojazdów i mieć pieczę nad ich wyposażeniem. Miał on też obowiązek zgłaszania każdego braku w mieniu. W każdym miesiącu, aż do oddelegowania go do innej sekcji, w tzw. dniu technicznym, cyklicznie dokonywał przeglądu sprzętu, a czynności te wpisywał w książce usług technicznych.

W dniu 24 lutego 2020 r. G. Z. oddelegowany został do wykonywania zadań w Sekcji Logistyki do dnia 31 grudnia 2020 r. Zaś od 31 lipca 2020r. do 30 grudnia 2020 r. żołnierz ten przebywał na długotrwałym zwolnieniach lekarskich.

W trakcie jego nieobecności w jednostce, jego zadania mieli wykonywać inni żołnierze.⁴

Swoje oświadczenie złożył także żołnierz M. B.. Podał w nim, że w pierwszych dniach spisu z natury obecny był G. Z., w którego to obecności ujawniono braki. Żołnierz ten zobowiązał się do ich uzupełnienia oraz do usunięcia różnic w oznaczeniach wyposażenia jakie widniały w dokumentacji. Po informacji od G. Z., część uposażenia odnaleziono w pomieszczeniu garażowym (?!?!?).

Żołnierz A. N. wskazał, że na sprzęcie panował bałagan, dokumentacja pojazdów była niekompletna i nieaktualna. Pytany o braki użytkownik pojazdów nie podjął próby wyjaśnienia braków. Część wyposażenia odnaleziona została przez członków komisji (???).

Żołnierz R. W. z kolei podał, że z uwagi na nieobecność użytkownika pojazdów nikt nie wchodził na zamknięte nadwozia pojazdów. Więc co to był za „spis z natury”? (sic!).

Zdaniem Sądu żądanie powoda oparte zostało o regulację zawartą w art. 491 ustawy z dnia z dnia 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny (Dz.U. z 2022 r. poz. 655). Zgodnie z jego brzmieniem żołnierze w czynnej służbie wojskowej oraz żołnierze rezerwy ponoszą odpowiedzialność majątkową za szkody wyrządzone w mieniu Skarbu Państwa znajdującym się w dyspozycji jednostek wojskowych oraz innych jednostek organizacyjnych i komórek organizacyjnych, w których żołnierze pełnią służbę, wskutek niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków służbowych.⁵

A zatem, żołnierz ponosi odpowiedzialność majątkową, gdy wystąpią łącznie cztery przesłanki:

1) niewykonanie lub nienależyte wykonanie obowiązków służbowych przez żołnierza

2) zaistnienie i wysokość szkody w mieniu wojskowym

3) wina żołnierza oraz

4) istnienie związku przyczynowego pomiędzy niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem obowiązków służbowych przez żołnierza a powstałą szkodą.⁶

W ocenie Sądu powód (dowództwo) nie wykazał okoliczności uzasadniających odpowiedzialność majątkową pozwanych dwóch żołnierzy. Tym samym nie ustalono także sprawców odpowiedzialnych za sprzętowe ubytki, które stanowiły wyposażenie tych pojazdów specjalnych – warsztatów.

Ujawniony niedobór opisany w protokole szkody nie był przez pozwanych żołnierzy kwestionowany. Osią sporu były natomiast okoliczności jego powstania oraz ich związek z przypisaniem pozwanym odpowiedzialności za szkodę.

Zadaniem powoda (dowództwa) było wykazanie pozostałych przesłanek. Temu obowiązkowi, zdaniem Sądu, powód nie podołał.

Nie można też podzielić tezy prezentowanej przez powoda, jakoby pojazdy G. Z. były niezabezpieczone czy niesprawne. Powód nie przedstawił na to żadnego dowodu i nie wskazał w czym przejawiał się brak zabezpieczenia pojazdów. Poza sporem pozostawało, że pojazdy te stały na terenie parku sprzętu technicznego, podobnie jak inne pojazdy kompanii. Teren parku był zamknięty i dostęp do niego był ograniczony i pozostawał pod dozorem. Pojazdy te przechodziły obowiązkowe i coroczne OBT. Były zatem sprawne.

Poza tym, chybionym okazał się zarzut powoda (dowództwa), jakoby oprócz G. Z. dostęp do jego pojazdów mieli inni żołnierze. Warsztaty były odrębnie zamykane a przeglądy techniczne wnikały z tego, że kabiny kierowcy były otwarte. Nie oznaczało to bynajmniej dostępu do tych warsztatów. Te bowiem cały czas były zamknięte.

Nikt oprócz użytkownika nie posiadał kluczy do jego mienia i tak też było w przypadku mienia G. Z.. Powierzenie tych pojazdów konkretnemu żołnierzowi oznacza, że ma on obowiązek dozorowania tego mienia, dbania o ten sprzęt i utrzymywania go w stałej gotowości. Raz w roku wykonywana jest tzw. obsługa techniczna, samochód wjeżdża na stację diagnostyczną, przechodzi coroczny przegląd.

Co jakiś czas dowódca kompanii sprawdza stan tego mienia. Ma to miejsce co jakiś czas – chyba raz na kwartał. Kontrola jest wyrywkowa bowiem nie da rady za każdym razem sprawdzić wszystkiego. Przesłuchany świadek potwierdził, że obaj pozwani żołnierze wykonywali swoje zadania w zakresie kontroli mienia. Zawsze taka kontrola winna odbywać się w obecności żołnierza odpowiadającego za mienie. Otwarcie warsztatu nie wymagało adnotacji w dokumentach. To świadek na polecenie K. M. wjechał pojazdem G. Z. na stacje diagnostyczną by pojazd przeszedł coroczny przegląd. Żołnierza nie było a upływał termin badań technicznych. Twierdził, że wyznaczenie innego żołnierza jako zastępującego nie oznacza przejęcia odpowiedzialności za sprzęt. Podczas nieobecności żołnierza nie dokonuje się kontroli jego mienia.

W sprawie niniejszej, w przekonaniu Sądu, ustalone w sprawie fakty w żaden sposób nie dają podstawy do przypisania pozwanym naruszenia obowiązków a tym samym odpowiedzialności za powstałą szkodę.

Więc ostatecznie mamy taka sytuację, że nie wiemy o tym, kto wreszcie zapłaci za ubytki sprzętowe w tej J.W. Czyżby znowu my mamy za to zapłacić, czyli podatnicy? Tylko dlaczego?⁷

Pyta i pozdrawia

dziadek Piotra

– – – – – – – – – – – –